Previous
Columns 2004
Bijstelling
Van zingen word je vrolijk
Jazz wordt gezongen
Jazz, een enge zaak
What's happening?
First published 8.07.2004
Bijstelling
Mijn opvattingen aangaande jazz dienen weer eens fors bijgesteld te worden.
Laat ik uitleggen waarom.
Via de autoradio kwam een spotje van een grote firma in kantoormeubelen tot mij.
Normaal zou ik daar geen aandacht aan besteden en mijn vinger ging al in de richting van de ‘mute' knop, toen ik het woord jazz opving.
Ik spitste mijn oren, want over de radio hoor je dat woord al zeer zelden laat staan in reclame uitingen van kantoormeubelgiganten.
De kantoormeubelmoloch bleek een ‘midsummer jazzgala' te sponsoren. Als ik mij niet vergis een opmaat tot het NSJazzFestival. Fijn te vernemen, dat sponsoren zich niet alleen met voetballen en ruiterspringconcoursen bemoeien, maar dat ook de cultuur een graantje meepikt.
Mijn volgende bureau, nam ik mij al voor, zou uiteraard afkomstig zijn uit de showroom van deze het beste met de jazz minnende meute voorhebbende kantoormeubelmecenas.
Ruw werd ik uit mijn mijmeren opgeschrikt door een nadere omschrijving wat deze kantoormeubelstunter onder de noemer jazz verstaat. Jazz is Elvis Costello.
Ternauwernood wist ik te vermijden dat ik op de voor mij rijdende vrachtwagen klapte.
Ik ga hier niet opsommen wat voor vreselijke gedachten er allemaal bij mij opwelden. Fundamentalisten zouden verrast opkijken.
Iemand met de naam Elvis getooid ontkomt niet aan predestinatie en die is niet gelegen in de jazzhoek. Hoewel ik niet van het gehele oeuvre van deze musicus op de hoogte ben, kan ik mij niet aan de indruk onttrekken, dat jazz daar geen onlosmakelijk onderdeel van uitmaakt.
De enige jazzlink die ik leggen kan, is man's omgang met de zingende pianiste Diana Krall maar dat is het dan wel.
De verkwanseling van het begrip jazz neemt steeds ernstiger vormen aan met als fnuikend resultaat, dat de gemiddelde geďnteresseerde geen flauwe notie meer heeft van wat jazz nu eigenlijk is.
Het is net als in de voedingsmiddelensector waar de authentieke smaken volledig naar de achtergrond zijn verdreven. Eruit geteeld, heet dat. Lof smaakt niet meer bitter, radijs niet meer pittig en kip nergens naar.
Net zoals het merendeel van de consumenten genoegen neemt met het supermarktaanbod op levensmiddelengebied, zo neemt men genoegen met het aanbod op muziekgebied.
Gelijk de ‘houtoven' gebakken pizza uit het schap van de grootgrutter, bewijsbaar uit een gewone elektrische bakoven komt, zo blijkt menig als jazz musicus geafficheerde geen ene makke met jazz te maken te hebben. Alles is marketing en gaat op de grote hoop en iedereen wordt gelukkig, maar niet heus.
Herbert
First published 19.05.2004
Van zingen word je vrolijk?
De nieuwste ster aan het gezongen jazz firmament is..... Gerard Joling.
Ja nu valt er een stilte. Het wordt ons even te machtig. Dit hadden wij niet verwacht. Oké, Lee Towers en Imca Marina gingen onze Gerard voor, dus we waren al een beetje voorbereid maar dat neemt niet weg, dat deze mededeling toch noch het effect van een goed geplaatste mokerslag heeft. Op de vraag: ‘Is er dan niets meer heilig?' is het definitieve antwoord gegeven: ‘Neen!'
Het wachten is nu nog op: ‘André Rieu plays Duke Ellington'.
Nee echt, het verkwanselen heeft ongekende vormen aangenomen. Neem het programma van het komende NSJF ter hand en je snapt wat ik bedoel. Van elke pagina grijnzen de zangers en zangeressen je tegemoet. Heel veel jazz valt er natuurlijk te verwachten van Elvis Costello, mensen met de naam Elvis getooid zouden so wie so niets met jazz van doen mogen hebben, die zijn te gepredestineerd, maar ook een keur aan andere namen brengt hooggespannen verwachtingen teweeg.
Vluchtig tellen leverde 81 groepen op die zijn voorzien van zanger of zangeres op een totaal van rond de 200 groepen. Meer dan
éénderde kan het niet zonder een vocale uitspatting bolwerken. Treurig is dan ook nog, dat er praktisch geen zanger of zangeres van klasse bij zit. De nieuwe Ella, Dakota, Sarah, Mahalia, Oscar, Anita, Arthur of Aretha heeft zich nog niet aangemeld en vermoedelijk gaat dat ook niet meer gebeuren. Over en uit. Koester uw LP en CD verzameling want beter gaat het niet worden.
Ook niet te stuiten is de opmars van de platenverneukers bij uitstek, de dj's. Bij een verontrustende hoeveelheid groepen is zo'n draaitafelclown aanwezig om de aanwezige gehoorgestoorden eens fijn te tracteren op wat muzikale ellende.
De pianist Michiel B. gaat zelfs de strijd aan met dj Maestro.
Het muzikale equivalent van ‘drie sterren kok meets hamburgerking'.
Ja ik weet het, de echt grote namen zijn of dood of hebben geen zin meer, maar dat laat onverlet, dat er heus wel wat
meer te vinden is, dat de noemer ‘jazz' niet al te zeer geweld aandoet. Helaas is van dat soort musici de commerciële
waarde te gering om een toch
in de eerste plaats commercieel festival van voldoende inkomsten te voorzien. Daar ben ik mij
maar al te zeer van bewust. Toch neemt het niet weg, dat de knieval voor de abominabele smaak
van het in grote getale
toestromende publiek wel erg diep is. Een vaag gevoel,
dat grondvester en inspirator Paul Acket de grond van zijn laatste
rustplaats flink aan het omwoelen is, kan ik dan ook niet onderdrukken.
Herbert
First published 23.04.2004
Jazz wordt gezongen
Plotseling werd het mij helemaal duidelijk. Een echte "Aha Erlebnis", jazz wordt in de hedendaagse visie gezongen.
Altijd heb ik in de veronderstelling geleefd dat jazz voor minimaal 98% een instrumentale muziek was. Er waren natuurlijk altijd wel een paar zangeressen, zelfs van buitengewone signatuur, maar die gebruikten hun stem ook voor een groot deel als instrument. Verder kwamen ze alleen opdraven bij big-bands en beslist niet als hoofdattractie.
Zangers op een enkele uitzondering na, kwamen al helemaal niet in het verhaal voor.
Van Jelly Roll Morton tot Cecil Taylor, van Louis Armstrong tot Miles Davis en van Coleman Hawkins tot Albert Ayler, allemaal instrumentale muziek. Beweren, dat ik de menselijke stem node mistte is zacht uitgedrukt. In mijn LP en later Cd collectie kwam je geen gekweel tegen of het moest Roland Kirk zijn, die er af en toe een zinnetje doorheen zong. Nou ja, Oscar Brown Junior en Lambert, Hendrix en Bavan staan er ook tussen maar dan hebben we het praktisch gehad.
Wordt er echter nu aandacht aan jazz besteed dan is het bijna zonder uitzondering dat er een zangeres - de heren laten het godzijdank afweten - in het strijdperk treedt.
De zangeressen vliegen je om de oren. In ons knollenland hebben we er momenteel al meer dan de hele Amerikaanse jazzgeschiedenis in zijn totaliteit heeft opgeleverd. Over de kwaliteit van het gebodene wil ik niet discussieren maar wel over het feit, dat deze invasie de instrumentale jazz inmiddels op het tweede plan heeft gebracht.
Wat je ziet en hoort is zangeres met begeleiding. En het is op straffe van forse boetes blijkbaar verboden te swingen, want dat doen ze echt geen van allen. Toppunt vond ik laatst een jongedame die op de vraag of ze niet ging scatten zei: ‘Nee, ik doe het met de tekst. Improviseren, dat laat ik over aan de muzikanten'. De vraag die dan onmiddellijk bij mij opkomt is: Waarom presenteer je je dan in hemelsnaam als jazzzangeres? Ga toch een goed boek lezen of luisteren naar Sarah en Ella.
Ook het als de jazzverrassing van 2004 aangekondigde fenomeen Jamie Cullum, kan het niet af zonder zijn stem te gebruiken. Als pianist blijkt hij goed naar Nat King Cole, Les Mc Cann en Ramsey Lewis te hebben geluisterd met een snuifje Cecil Taylor en een scheutje Peterson. Maar in ieder geval valt het instrumentale gedeelte nog te pruimen als je genoemde voorbeelden niet mocht kennen. Van een aankondiging als: "...hij heeft al 700.000 cd's verkocht" raak ik niet onder de indruk. Natuurlijk ben ik jaloers, zelfs voor 1 procentje zou ik al tekenen, maar als het getal de maatstaf voor kwaliteit gaat vormen haak ik gaarne af.
Zelfde laken een pak bij Trijntje Oosterhuis. Drie maal platina en dat voor een jazz-cd, waanzinnig, zo wordt het verhaal gebracht. Excuseer, maar hoezo jazz?
Nee, dan maar liever naar oom Hans op BNR luisteren, die weet in ieder geval nog duidelijk te maken, dat jazz geen zaak is van zangeressen met lang blond haar maar van kerels met een toeter in hun mond die maar een motto kennen: Gaan met die banaan.
Herbert
First published 13.04.2004
Jazz, een enge zaak
Zaterdagavond stapte ik in mijn auto om huiswaarts te keren en besloot de nieuwe zender Arrow 90.7 FM even uit te proberen. Volgens berichtjes in de krant moest op deze zender met zekere regelmaat Jazz en aanverwante muziek te beluisteren vallen. Nou dat viel niet mee. In het halve uurtje dat mijn autorit duurde, kwam ook maar niets langs wat in de verste verte leek op wat ik onder jazz versta.
Verschillende zeurzangeressen en enige Zuid-Amerikaans geneuzel maar geen Jazz.
Misschien had ik gewoon pech en moet ik het later nog maar eens proberen. Toen ik echter de volgende dag het glossy ‘Jazz' doorbladerde las ik onder het kopje ‘Arrow niet Narrow' het volgende:
‘Het is duidelijk dat Arrow 90.7 FM het niet in de Rita Reys-Pim Jacobs' verstofte jazzhoek zoekt. Daar is geen adverteerder meer bij te vinden. In Engeland zijn een tweetal zusterzenders op de markt. Onderzoek heeft uitgewezen dat als luisteraars mogen kiezen tussen zenders met dezelfde muziek maar met een andere naam, zoals Jazz FM of Smooth FM, de laatste vijf maal zoveel luisteraars trekt en waardering. Daarom noemen wij ons ook Arrow 90.7 FM en niet Arrow Jazz FM. Met het woord Jazz moet je blijkbaar oppassen.'
Ja, dat moet je zeker en dan wordt ook meteen duidelijk waarom ik gedurende mijn halfuurtje luisteren geen Jazz voorgeschoteld kreeg. verstofte muziek gaat een commerciële zender natuurlijk niet uitzenden, die zullen daar gek zijn.
Let wel, ik ben geen fan van Rita en Pim maar beiden hebben meer jazz in hun pink dan de hele meute aan terreurzangeressen en computerknutselaars die tegenwoordig de ether vervuilen.
Treurig is het verder te moeten lezen hoe de muziek waarin je hart en ziel liggen verkwanseld wordt door een stelletje ongehoorde cultuurbarbaren die in liefst zo kort mogelijke tijd hun geďnvesteerde poen willen terugverdienen.
In het artikel wordt ook nog gezegd:
‘De markt is er en met jazz kun je alle kanten op. Het wordt geen ‘narrow' radio. De belangstelling voor jazz is groot. In de album top 20 staan tegenwoordig zo'n zeven of acht jazz gerelateerde albums.'
Gek is dat. Ik hoor heel wat muziek langskomen op de radio maar daar zit zelden een jazz gerelateerd album bij en echte onvervalste jazz al helemaal niet. Of zouden ze bij Arrow 90.7FM met ‘jazz gerelateerd' gedoe als St. Germain, Laura Fygi en Trijntje Oosterhuis bedoelen?
In dat geval snap ik het wel, het moet niet op jazz lijken maar op lijkenpikkerij.
Nee, geef mijn Arrow portie maar aan Fikkie het vuilnisbakje, dat alles vreet.
Herbert
First published 26.03.2004
What's happening?
Kort antwoord: Nothing, nada, niente kortom niets.
Tuurlijk is de economische recessie deels verantwoordelijk. Evenals de veiligheid- en geluidshetze tegen podia. Reden, dat het aantal aanbieders van een plek om muziek ten gehore te brengen fors geminderd is.
Ook slaat de vergrijzing in het organisatie circuit onbarmhartig toe. Veel clubs en podia worden en werden gerund door vrijwilligers die na een fors aantal tropenjaren de fakkel wel zouden willen overdragen aan een jongere generatie. Punt is alleen, dat die jongere generatie er in de meeste gevallen niets voor voelt om op dezelfde onbezoldigde voet door te gaan.
Gevolg; minder podia.
Verder valt er een forse verschraling van het muzikale aanbod te constateren. Weliswaar is er een groot aanbod van muzikanten, de muziekscholen en conservatoria zorgen heus wel voor een constante toestroom, maar het is steeds meer van hetzelfde. Techniek en leesvaardigheid dik in orde, muzikale vindingrijkheid minder. De vraag blijft natuurlijk hoe dit laatste te ontwikkelen als de mogelijkheden tot optreden met het jaar afnemen en de concurrentie letterlijk uit de hele wereld komt.
Een ander probleem vormt het kweken van een voldoende groot publiek. Hoe krijg je mensen zo ver om naar jazz te gaan luisteren als ze geen weet hebben van het bestaan van deze muzieksoort?
De jeugd komt niet tot sporadisch in contact met jazz en dan schaar ik een heleboel muziek onder deze noemer die puristen direct in de hoogste boom doen klimmen. Op de radio is er overdag al helemaal geen spoor van te bekennen en ‘s avonds slechts mondjesmaat. De zender Nederland 3 onderneemt onder de noemer NPS Jazz pogingen maar als echte jazzliefhebber krommen je tenen als je ziet wat daar allemaal wordt uitgezonden. Hoe bedoelt u jazz?
Ik stel vast, dat de jazz zoals de liefhebber die kent, de jazz van Armstrong tot Coltrane, van Ellington tot Mingus verdwijnt of eigenlijk grotendeels al verdwenen is. De nalatenschap wordt door de commerciële erfgenamen ( = platenmaatschappijen) verkwanseld aan dj's en ander onguur volk, die met satanisch genoegen de buit tot op het bot fileren.
Om een klein beetje tegengas te geven, de vergelijking Don Quichotte tegen de windmolens dient zich onherroepelijk aan, heeft Advanced Warning een paar live opnamen uit het niet al te verre verleden op cd uitgebracht.
Proef de sfeer, beluister de muziek en weet dat deze tijden nooit weerom komen.
Het zal alleen nog maar minder worden door meer van hetzelfde.
Herbert
|
